Dowolny wirnik zabudowany w maszynie wirnikowej, osadzony na łożyskach własnych, porusza się w trakcie obrotów w taki sposób, że dwa punkty znajdujące się na osi wirowania, np. w płaszczyźnie łożysk, wykonują ruchy po elipsach lub okręgach. W celu wyznaczenia trajektorii tego ruchu należy zebrać dwa zestawy danych, pochodzących z pomiarów, prowadzonych na każdym czopie wirnika.
Pojęcie niewyważenia odnosi się zarówno do wirnika sztywnego, jak i podatnego giętnie. Na wirniku sztywnym niewyważenie początkowe jest stałe w całym zakresie zmienności prędkości obrotowej. Na wirniku podatnym giętnie jest zmienne i zależy od prędkości obrotowej.
Kompensacja jest czynnością technologiczną przybliżającą wskazania niewyważenia do rzeczywistej wartości obciążającej wirnik. Dlatego wyważanie tarczy z użyciem wałka technologicznego lub uchwytu na pionowym wrzecionie bez wykonania kompensacji, jest obarczone ryzykiem błędnej identyfikacji niewyważenia.